Fleire brukarar, aukande bistandsbehov

I tida frå 2009 til 2016 har det kvart år blitt stadig fleire som har nytta eitt eller fleire tilbod i den kommunale omsorgstenesta. Medan det var 329 306 personar som mottok tenester i løpet av 2009, var tilsvarande tal 355 635 for 2016. Talet på brukarar ved utgangen av året viser same trend over tid sjølv om veksten er noko lågare. Det var i alt 278 161 personar som fekk tenester ved utgangen av 2016, noko som representerer ein auke på over 4 prosent frå 2009.

Flest kvinner i dei fleste aldersgruppene

Av alle dei som nytta eit tenestetilbod i løpet av 2016, var 6 av 10 kvinner. Det er berre i aldersgruppa 0-17 år det er færre kvinner enn menn, med høvesvis 38 og 62 prosent. Jo eldre aldersgrupper desto høgare del utgjer kvinnene. I aldersgruppa 80 år og eldre, utgjorde kvinnene 70 prosent av brukarane i 2016. 

Framleis auke i talet på brukarar under pensjonsalder

Talet på brukarar har gått opp i dei fleste aldersgruppene. Unnatak er dei yngste og eldste. I aldersgruppa 0-17 år har talet på dei som har motteke ein eller fleire tenester vore relativt stabil gjennom åra frå 2009 til 2016, og i gruppa 80 år og eldre har talet på brukarar gått ned i perioden.

Den største veksten i brukarar frå 2009 til 2016 har vore blant dei i alderen 18-49 år. Det var 57 165 personar i denne aldersgruppa som fekk ei eller fleire kommunale omsorgstenester i løpet av 2009, medan tilsvarande tal for 2016 var 74 475 personar. Det gir ein auke på litt over 30 prosent i perioden.

Talet på brukarar under pensjonsalderen på 67 år har auka frå 117 925 i 2009 til 140 288 i 2016, ein vekst på 19 prosent. Av alle som fekk ein eller fleire kommunale omsorgstenester i løpet av 2016, var om lag 40 prosent under pensjonsalder. 

Ulike tenester, ulike behov

Den kommunale omsorgstenesta fatta totalt vedtak om over 800 000 einskilde tenester til brukarar i løpet av 2016, noko som er ein auke på om lag 10 prosent frå 2009.

Tenestetilbodet innan den kommunale omsorgstenesta er breitt, og tilbodet av tenester krev ulik innsats frå dei som jobbar i tenesta. Blant tenestene finn me alt frå tildeling av til dømes tryggleiksalarm til heimebuande til langtidsopphald på sjukeheim.

Omsorgstenestene er innretta for å dekkje ulike bistandsbehov blant brukarane, og i fleire tilfelle er tenestene å rekne som komplementære. Av tenestene som blir registrerte i fagsystema til kommunane og som inngår i rapporteringa til IPLOS-registeret, er helsetenester i heimen (tidlegare m.a. heimesjukepleie) den einskilde tenesta som blir ytt mest og som aukar mest over tid.

Medan det blei fatta 189 694 vedtak om helsetenester i heimen i løpet av 2009, var talet oppe i 223 780 i 2016, noko som inneber ein vekst på nær 18 prosent i perioden. Til samanlikning har ei anna teneste for heimebuande brukarar, praktisk bistand til daglege gjeremål, blitt redusert frå 124 407 vedtak om tenesta i 2009 til 107 335 i 2016. Det er ein nedgang på om lag 14 prosent i perioden.

Når det gjeld vedtak om institusjonstenester som plass på sjukeheim er desse meir stabile i volum over tid. Til dømes blei det fatta 47 647 vedtak om langtidsopphald i institusjon i løpet av 2016 mot 48 989 i 2009. 

Auka bistandsbehov blant personar i alle aldrar

Helse- og omsorgstenesta i kommunen vurderer kva for bistandsbehov den einskilde personen har, og desse vurderingane blir lagt til grunn ved vurdering av kva for tenester kvar einskilt får tilbod om. Sjølv om rapporteringa av bistandsbehov frå kommunane blir betre over tid er det stadig ein del brukarar i dei ulike aldersgruppene som av ulike grunnar ikkje har fått oppgitt noko bistandsbehov. Delen er størst blant dei yngste og fell med stigande alder.

Samlemålet for bistandsbehov viser at det frå 2009 til 2016 har vore ein auke i delen brukarar som anten har middels til stort eller omfattande bistandsbehov i alle aldersgruppene frå 2009. Det er særleg i den yngste aldersgruppa 0-17 år og blant dei eldste 80 år og eldre at bistandsbehovet har auka. Medan i overkant av 61 prosent av  dei yngste brukarane til og med 17 år hadde middels til stort eller omfattande bistandsbehov i 2009, var tilsvarande del litt over 72 prosent i 2016, ein auke på 11 prosentpoeng. For dei eldste 80 år og eldre var veksten på om lag 5 prosentpoeng i same periode.