Skjema 5: Helse- og omsorgsinstitusjonar

Endringar for rapportering i 2025 (tal per 31.12.2024)

SSB har gjort følgjande endringar for Kostra-skjema 5 Helse- og omsorgsinstitusjon for 2024-årgangen:

Private føretak har overteke rapporteringsansvaret for private bedrifter

Frå og med årgang 2024 er det dei private føretaka som skal rapportera inn Kostra-skjema 5 for dei private bedriftene. Tidlegare vart skjemaa for dei private bedriftene rapporterte inn av kommunen der bedrifta var lokalisert. Opplysningsplikta mot dei private føretaka vart vedtekne av SSB 18.11.2024.

Kva er ein helse- og omsorgsinstitusjon?

Ein helse- og omsorgsinstitusjon er definert i samsvar med Helse- og omsorgstenestelova, jf. forskrift om kommunal helse- og omsorgsinstitusjon:

• Sjukeheim
• Aldersheim
• Barnebustad, under dette avlastingsbustad
• Døgnplassar akutthjelp/kommunal akutt døgneining (ØHD/KAD)
• Institusjon for personar med rusmiddelproblem/rusomsorgsinstitusjon

Eit kjenneteikn ved institusjonar er at brukarane betaler ein eigendel i samsvar med Forskrift om eigendel for kommunale helse- og omsorgstenester, kapittel 1. Eigendelen dokker både tenestene og opphaldet ved institusjonen. Brukarar på langtidsopphald i institusjon betaler ein viss del av inntekta si i eigenbetaling, medan brukarar på tidsavgrensa opphald betaler per opphaldsdøgn. At brukarane betaler eigendel skil institusjonane frå verksemder som tilbyr butilbod i heimetenesta, der brukarane sjølv leiger eller eig bueininga dei bur i når dei får tenestene.

Du finn Kostra-skjema 5 i Kostra-portalen

Du finn Kostra-skjema 5, og alle dei andre Kostra-skjemaa, i Kostras skjemaportal. Gå fram slik:

1. Logg inn med organisasjonsnummeret i kommunen eller føretaket og 8-siffret PIN-kode som vart send via Altinn i byrjinga av desember.
2. Etter å ha logga inn trykkjer du på fanen «Skjemaa mine», «Nytt skjema» og vel «5 Helse- og omsorgsinstitusjon».
3. Her finn du skjema 6 for alle helse- og omsorgsinstitusjonane i kommunen eller føretaket som er registrerte i Einingsregisteret.

Dersom du meiner at ei verksemd manglar i lista du får i SSBs Kostra-portal når du vel «Nytt skjema», kan det vera fleire årsaker til dette, til dømes at:

• verksemda er registrert med feil næringskode i Einingsregisteret
• verksemda ikkje er registrert som ei eiga verksemd (med eige organisasjonsnummer) i Einingsregisteret
• verksemda er nyleg oppretta

Ta kontakt med kommunal-helse-omsorg@ssb.no om du meiner ei verksemd manglar frå lista i Kostra-portalen, med organisasjonsnummeret på verksemda i den grad det er kjend. Viss verksemda ikkje er registrert som ei eiga verksemd i Einingsregisteret, men burde vore det, ber me om at de opprettar ei ny verksemd i samsvar med Regler for inndeling av kommunal verksemd i Einingsregisteret. Dokumentet er også å finna i KOSTRA innrapporteringsportal.

Korleis fyller eg ut Kostra-skjema 5?

Skjemaet er delt opp i 7 spørsmålsgrupper. Nokre av felta er ferdigutfylte, basert på berekningar i skjemaet, tidlegare årgangar eller opplysningane for verksemda i Einingsregisteret.

Nummereringa nedanfor viser til spørsmålsgruppene i skjemaet.

2 Opplysningar om institusjonen

Øvst i spørsmålsgruppa er det førehandsutfylte opplysningar om verksemda henta frå Einingsregisteret.

Dersom verksemda har endra namn eller andre opplysningar, kan du kontakta SSBs Bedrifts- og føretaksregister på e-post bof@ssb.no for å korrigera dette.

2.1 Tilstand

Her skal du rapportera inn kva som var tilstanden for verksemda per 31. desember. Du kan velja mellom 4 ulike typar tilstandar:

• Ordinær drift
• Permanent ute av drift
• Mellombels ute av drift (t.d. under ombygging)
• I drift, men ikkje helse- og omsorgsinstitusjon i samsvar med forskrift

Dersom verksemda var ny som institusjon i fjor, eller av andre grunnar har endra tilstand sidan rapporteringa i fjor, ver vennleg og angi dato for når endringa skjedde.

Dersom ei verksemds tilstand skal bli endra til «stansa» i Einingsregisteret, er de nøydde til å avklara dette med kommunens eller føretakets HR-avdeling, og dei tilsette for verksemda må bli flytta til ei anna verksemd. Dersom verksemda blir rapportert inn som «stansa» i skjema 6, men det framleis er tilsette tilknytta verksemda, vil Bedrifts- og føretaksregisteret framleis rekna verksemda som i drift.

2.2 Årsak, stansa som institusjon

Dersom verksemda er permanent stansa som institusjon, angi årsaka til dette. Du treng ikkje å fylla ut resten av skjemaet for denne verksemda, sidan ho då uansett ikkje vil bli inkludert i statistikken.

2.3 Kontroll mot Einingsregisteret

Næringskoden og sektoren for verksemda er henta frå Einingsregisteret på slutten av 2024.

Felta for næringskoden for verksemda er delte i SN2007 og SN2025, som er høvesvis noverande og kommande kodeverk i Standard for næringsgruppering (SN). SSB har foreslått kva SN2025-kode som er korrekt for verksemda, basert på SN2007-koden for verksemda og andre datakjelder. Dersom du meiner næringskoden er feil, kan du foreslå ein annan kode i rullegardinmenyen. Viss nokon av dei andre opplysningane er feil, kan du korrigera dette ved å senda ein e-post til bof@ssb.no. Det er fint om du også kommenterer i merknadsfeltet.

I utgangspunktet skal verksemder vera registrerte i Einingsregisteret basert på plasseringsadressa si, næringsaktivitet og talet på tilsette. Viss det på same adresse til dømes er næringsaktivitet innan både «87.102 Sjukeheimstenester» og «87.103 akutthjelp døgntilbod», og det er minst fem sysselsette knytt til kvar enkelt aktivitet, skal desse to aktivitetane vera registrerte som to separate verksemder i Einingsregisteret.

Viss det ikkje er mogleg å skilja næringsaktiviteten for verksemda i to verksemder, til dømes fordi dei tilsette jobbane fleksibelt innan to eller fleire næringskodar, skal verksemda få næringskoden som har flest årsverk knytt til seg. Då vil verksemder som gir både sjukeheimstenester og akutthjelp døgnopphald, måtte velja mellom den næringskoden av 87.102 og 87.103 som er hovudaktiviteten for verksemda.

SSB kontaktar kommunen ved behov før dei eventuelt endrar opplysningane for verksemda i Einingsregisteret basert på rapporteringa i Kostra-skjema 5.

3 Rom og plassar

I denne spørsmålsgruppa skal du rapportera kva institusjonstilbod verksemda har, og deretter fylla ut rom og plassar som tilhøyrer dei ulike tilboda.

3.1 Institusjonstilbod

I lista over institusjonstilbod er det mogleg å kryssa av for fleire alternativ, men det er nokre kombinasjonar me reknar som ugyldige. Det er til dømes ikkje mogleg å kryssa av for berre statleg verksemd, sidan dette dermed ikkje er ein kommunal helse- og omsorgsinstitusjon, og det er heller ikkje mogleg å kryssa av for både barnebustad og avlasting og eit tredje alternativ.

Nedanfor lista angir skjemaet kva institusjonstype verksemda er, basert på kva du har kryssa av ovanfor i institusjonstilbod. Dei ulike institusjonstypane er:

• Sjukeheim
• Aldersheim
• Kombinert sjukeheim og aldersheim
• Kombinert sjukeheim og statleg verksemd
• Barnebustad
• Avlastingsinstitusjon/-bustad
• Rusomsorgsinstitusjon
• akutthjelp – døgnopphald

Viss du har kryssa av for «sjukeheim» blir verksemda definert som ein av sjukeheims-institusjonstypane, uavhengig av kva som er kryssa av i resten av lista.

Ved ugyldig kombinasjon av institusjonstilbod blir institusjonstypen sett til «ugyldig kombinasjon».

Du får ei åtvaring dersom du endar opp med ein institusjonstype som ikkje samsvarer med næringskoden for verksemda i Einingsregisteret. Du kan då anten endra avkryssing i institusjonstilboda, eller endra næringskode i Einingsregisteret ved å senda e-post til bof@ssb.no.

3.2-3.8 Rom og plassar for institusjonstilboda

Tabellane i del 3.2-3.8 i skjemaet vil opna seg basert på kva du har kryssa av i del 3.1. av skjemaet.

Her skal du rapportera inn kor mange rom og plassar verksemda har. Du skal rapportera inn alle brukarretta rom i bygningsmassen for verksemda, og skjemaet vil automatisk berekna kor mange plassar dette utgjer (med unntak av rom for tre eller fleire bebuarar).

Romstorleik

Rommane som er dimensjonerte for éin bebuar eller for ektepar/sambuarar blir rekna som éin plass. Romma for ektepar/sambuarar er ikkje tilrettelagde for at to personar utan relasjon skal bu der, men er tilrettelagt for at to personar i tett relasjon kan bu der saman.

I drift og ikkje i drift

Del 3.2 Sjukeheim og 3.3 Aldersheim har også eit skilje mellom dei romma og plassane som er i drift, og dei som ikkje er i drift. Definisjonen av dette er som følgjande:

• I drift: Rom og plassar som kommunen/institusjonen har budsjettert for. Dette inkluderer rom og plassar som er i bruk, i tillegg til rom og plassar som står ledig.
• Ikkje i drift: Rom og plassar som kommunen/institusjonen ikkje har budsjettert for, men som har ein slik standard at dei kan vera tilgjengeleg i framtida ved behov.

Basert på kva du fyller ut i desse tabellane vil skjemaet berekna kor mange rom og plassar det totalt er i verksemda.

Årsaka til at de også skal rapportera inn rom og plassar som ikkje er i drift, er at statistikken skal spegla den teoretiske kapasiteten i helse- og omsorgsinstitusjonar. Skjema 5 samlar ikkje inn data om kor mange brukarar det faktisk er i institusjonen, sidan brukartal er tilgjengeleg gjennom Kommunalt pasient- og brukarregister (KPR).

3.9-3.10 Rom og plassar, oppsummering av årets/rapporteringa i fjor

Desse tabellane summerer opp kva du har rapportert i tabellane framfor i spørsmålsgruppe 3, og kva som vart rapportert inn i førre KOSTRA 5-årsgang for verksemda.

4 Tilrettelagde plassar i sjukeheim

I denne spørsmålsgruppa skal du berre rapportera inn sjukeheimsplassane for verksemda som er tilrettelagde for ulike målgrupper og formål. Øvst i spørsmålsgruppa er det ei summering av kva du rapporterte inn i skjemaets del 3.2 Sjukeheimar, og er dermed det maksimale talet på rom og plassar du kan rapporterte inn i denne spørsmålsgruppa.

Plassane som er tilrettelagde for personar med demens, skal vera i skjerma einingar som definert i Forskrift for sjukeheim og buform for heildøgns omsorgs og pleie § 4-7. «Demens (behov for forsterka tilrettelegging)» er plassar som i tillegg er forsterka for brukarar med ekstra krevjande åtferd. Desse plassane har vanlegvis større personellressursar knytt til enn det plassane i «demens (anna tilrettelegging)» har.

5 Plassar disponerte av andre kommunar/bydelar

I denne spørsmålsgruppa skal du rapportera inn plassane for verksemda som blir betalte av ein annan kommune/bydel enn den verksemda er lokalisert i. Plassane som er disponerte av andre kommunar/bydelar vil i statistikken tilhøyra kommunen/bydelen som disponerer plassen, og ikkje i kommunen der institusjonen er lokalisert.

Private verksemder skal fordela alle plassane i institusjonen i del 5.1 Plassar disponerte av andre kommunar/bydelar og 5.2 Plassar selde på privatmarknaden.

6 Andre helse- og omsorgstenester i verksemda

I denne spørsmålsgruppa skal du kryssa av for om personellet i verksemda også yter helse- og omsorgstenester til verksemder som ikkje er institusjon.

7 Merknader

Her kan du gi kommentarar og presiseringar til heile skjemaet/ verksemda, og dessutan fylla ut kor lang tid du brukte på å fylla ut spørjeskjemaet.