Lufttransport

Omgrepet flyrørsle brukast for å skildra aktiviteten til eit fly på ei lufthamn og denne er anten ein ankomst eller ein avgang.

Omgrepet flyging brukast om aktiviteten til eit fly frå avgang til ankomst. Dersom båe lufthamner involvert i ei flyging er norske så er det ei innanlandsflyging . Ei flyging mellom ei norsk og ei utanlandsk lufthamn er ei utanlandsflyging.

Generelt er ein passasjer ein person som reiser med eit transportmiddel. I denne statistikken er omgrepet flypassasjer avgrensa til 1 person og 1 flyging (ein person og ei reise mellom 2 lufthamner). Dette er ikkje det same som ei flyreise då dette ofte kan vera ein person på fleire flygingar (meir enn 2 lufthamner) med transfer eller transit på ein eller fleire lufthamner.

Med transitpassasjerar forståast dei passasjerar som, ved ankomst til ein flyplass, reiser vidare med same fly og same rutenummer. Også nemna som passasjerer i direkte transit.

Med transferpassasjerar forståast dei passasjerar som, ved ankomst til ein flyplass, reiser vidare med eit anna fly og eit anna rutenummer. Passasjerane føretek eit flybyte. Også nemna som passasjerar i indirekte transit.

Passasjerar om bord ved ankomst grupperast slik:

Passasjerar som ikkje forlet flyet (transit ved ankomst )
Passasjerar som forlet flyet (avstigande ) kan vidare grupperast etter
Passasjerar som forlet flyet og som avsluttar flyreisa
Passasjerar som forlet flyet og som går over i anna fly (transfer ved ankomst )

Passasjerar ombord ved avgang grupperast tilsvarande:

Passasjerar som allereie sit i flyet (transit ved avgang )
Passasjerar som går om bord i flyet (påstigende ) kan vidare grupperast etter
Passasjerar som går om bord og som startar flyreisa
Passasjerar som går om bord og som kjem frå eit anna fly (transfer ved avgang )

Passasjerar om bord er summen av transitpassasjerar og av-/påstigande passasjerar, medan summen av transferpassasjerar og passasjerar som startar/sluttar flyreisa gjev av-/påstigande.

Passasjerar over lufthamn, terminalpassasjerar , er nemna ved å leggja saman passasjerar ombord ved ankomst og passasjerer ombord ved avgang. Transit- og transferpassasjerane på lufthamna teljast to gonger. Avinor inkluderer ikkje transittpassasjerar i definisjonen sin av terminalpassasjerar.

Omgrepet type trafikk brukast for å gruppera flygingane til og frå lufthamna. Hovedgrupperinga er ei inndeling etter kommersiell og ikkje-kommersiell trafikk.

Med kommersiell trafikk meinast all trafikk som inneber transport av passasjerar eller gods for betaling. Desse er:

Passasjerflyging i regelbunde trafikk
Passasjerflyging ikkje i regelbunde trafikk
Fraktflyging
Helikopterflyging til kontinentalsokkelen
Annan kommersiell helikopterflyging
Annan kommersiell flyging

Ikkje-kommersiell trafikk inkluderer:

Ettersøkings- og redningstjeneste
Ambulanseflygning
Skole- og instruksjonsflygning
Posisjonsflygning
Teknisk retur flygning
Kontrollflygninger
Allmenn flyging

Regelbundet/Ikkje-Regelbunde vs. Rute/Charter

I tidlegare publiseringar har omgrepet rute-/charterflyging vore brukt. Ruteflygingar vart då forstått som flyselskapa sine ordinære flygingar etter tidtabell der kvart flysete er tilgjengeleg for kjøp. Charterflyging vart brukt om passasjerflygingar der flyselskapet var innlegd av ein turoperatør. Desse flyreisene vart typisk selde saman med hotellopphald. Omgrepa har vist seg å vera problematiske etter kvart som turoperatørar (som chartrar fly) opererer med publiserte rutetider og at såkalla charterfly kan nyttast berre for transporten.

I Forskrift om avgifter vedrørende statens luftfartsanlegg og &–tjenester (Takstregulativet, Samferdselsdepartementet 22. november 2007) som fastset avgifter betalt til lufthamna grupperast" regelbundet passasjertrafikk " saman med " seriemessig charter ". Det vil seia at frå lufthamnas ståstad, og i høve til deira avgifter og økonomisystem, så skiljast det ikkje mellom desse to typane flygingar. Lufthamna har ingen økonomiske motiv for å skilja mellom flygingar som er marknadsført av ein turoperatør og dei flygingar som er marknadsført av flyselskapet. Lufthamna skil mellom regelbunde/ikkje-regelbunde.

Data er ikkje kontrollert for samanfall av rute-/charterflygning og regelbunde/ikkje-regelbunde flyging. Data er levert med klassifisering på regelbunde/ikkje-regelbunde.

Sete

Maksimal mengde sete ombord er oppgjeve som sete.

Gods

Godstransport er klassifisert etter:

Post
Frakt (Ikkje inkludert innsjekka bagasje på passasjerflygninger)

Ingen

Namn: Lufttransport
Emne: Transport og reiseliv

Seksjon for energi-, miljø- og transportstatistikk

Nasjonalt nivå.

Månadspublisering innan 30 dagar etter månadens utløp.

Data sendast EUs statistikkontor EUROSTAT.

Data lagrast mellombels i SAS-filer og langtidslagrast som tekstfiler.

Statistikken skal skildra all kommersiell lufttransport av passasjerar og gods i Noreg og mellom Noreg og utlandet. Data må presenterast slik at internasjonale samanlikningar er mogleg.

EU påla medlemer og EØS-land å levera data på lufttransport frå og med 2003. Før 2009 var Avinor ansvarleg for Noregs leveranse. Frå 1. januar 2009 overtok SSB.

Finansiering skjer via Statsoppdraget.

Statistikken brukast av offentlege styresmakter og forskingsinstitusjonar. Internt i SSB brukast data, direkte eller indirekte, i ei rekkje andre statistikkar.

Ingen eksterne brukarar har tilgang til statistikk før statistikken er publisert kl. 08.00 på ssb.no etter varsling minst tre månader før i statistikkalenderen. Dette er eit av dei viktigaste prinsippa i SSB for å sikre lik behandling av brukarane.

Tala er samanliknelege med Avinors eigen statistikk over flytrafikk (se www.avinor.no ).

Lufttransport inngår i statistikken Innenlandske transportytelser . Her teljast mengda reiser og ikkje mengda passasjerar. Mengda reiser avvik frå mengda passasjerar når reisa er sett saman av fleire flygingar. Ein person som reiser frå Alta, via Bodø, til Bergen blir telt som ei reise i Innenlandske transportytelser, medan same person i Lufttransport blir telt i kvar flyging (2 flygingar her).

Transportøkonomisk institutt utgjev jamnleg rapportar der reiser med fly handsamast. Også her opererer ein med reiser og ikkje flypassasjerar.

Avinor inkluderer ikkje transittpassasjerar i sin definisjon av terminalpassasjerar.

I analysar av ei lufthamns trafikk over tid vil terminalpassasjerar som mål på trafikk vera ein god analysevariabel. Terminalpassasjerar er likevel ueigna for samanlikning av nasjonal trafikk med internasjonal trafikk. Flypassasjerar i innanlands trafikk registrerast to gonger som terminalpassasjerar, medan flypassasjerar i utanlandstrafikk berre registrerast som terminalpassasjerar ved norske lufthamner.

Statistikken blir utvikla, utarbeidd og formidla med heimel i lov av 21. juni 2019 nr. 32 om offisiell statistikk og Statistisk sentralbyrå (statistikkloven, lovdata.no).

• Europaparlaments- og rådsforordning (EF) nr. 437/2003.
• Kommisjonsforordning (EF) 1358/2003.
• Kommisjonsforordning (EF) 546/2005.
• Kommisjonsforordning (EF) 158/2007.
• Europaparlaments- og rådsforordning (EF) nr. 219/2010 - Artikkel 4.5.

Data er henta frå sivile lufthamner i Noreg med regelbunde passasjertransport (ruteflygingar). Lufthamn er vurdert som rapporterande eining sjølv om det i praksis er færre oppgåvegjevarar enn det er lufthamner. Minste dataelement er flyrørsle på lufthamn. Data for ei flyrørsle inneheld informasjon på trafikk (frå/til), transport (passasjerar/gods), transportør (flyselskap) og transportmiddel (fly-type/registreringsnummer).

Analyseeining er lufthamn og flystrekning.

Datakjelde fram til og med 2008 bestod av aggregerte tal produsert av Avinor.

Data frå og med 2009

Innsamla data er på flyrørsle og er levert av lufthamnene. Avinor leverer for underliggjande lufthamner, medan private lufthamner leverer separat.

Data frå lufthamnene er supplert med informasjon fra Luftfartstilsynet og Eurostat. Desse kjeldene ligg til grunn for opplysingar om setekapasitet.

Data overførast elektronisk til SSB ein gong i månaden. Datafangst er tilrettelagt i Altinn. Mer om datafangst innrapportering .

I produksjonen fram til og med 2008 vart tala kontrollert mot Avinors månadlege pressemeldingar.

Data kontrollerast mot supplerande kjelder på flytype. Passasjer og godstrafikk er også kontrollert ved hjelp av spegelanalyse der korresponderande lufthamner er oppgåvegjevar.

For produksjonen fram til og med årgangen 2008 vart tala i stor grad publisert slik dei vart motteke.

Nokre utrekningar er utført maskinelt. Dette gjeld spesielt uregistrerte passasjerar som spedbarn og tilsette ved flyselskap i omposisjonering.

SSB vurderer ikkje publiserte data som til skade for nokon bestemt person eller juridisk person.

Statistisk Årbok skildrar lufttransport og har tabellar for år før 2000. Desse data er basert på direkte rapportar frå Avinor.

Statistikken i denne publiseringa vart første gong utgjeve for året 2003, og då med kvartalstal.

For åra 2004 og 2005 er det berre publisert årstal.

For åra 2006-2008 vart det ikkje publisert tal.

Frå og med 2009 er statistikken vesentleg endra med meir detaljert publisering for variablar og tidsperiode.

For type trafikk 'Helikopterflyging til kontinentalsokkelen' er det for mengda passasjerar eit brot i serien frå og med april 2013. Før dette mangla data frå ein viktig helikopteroperatør.

Utryggleik kring datakvalitet er årsaka til brot i tidsseriar før 2009.

Målefeil

Data frå lufthamnene er basert på deira økonomisystem og er samla inn frå flyselskap og agentar. Innsamlinga her er ei kjelde til moglege feil, både gjennom feilrapportering og manglande rapportering. Vidare er det slik at inntektsgrunnlaget til lufthamna i størst grad er knytta til avgangar, så det vil vera kvalitetsforskjellar mellom avgangs- og ankomstdata. Ei ytterlegare kjelde til feil i data ligg i rapportering til SSB. I den grad lufthamnene er bedne om å levera data som ikkje er del av deira fagsystem vil det alltid vera ei moglegheit for feil gjennom ulike tolkingar av etterspurte data.

I data som rapporterast frå flyselskap til lufthamn er transferpassasjerar passasjerar med gjennomgangsbillett . Det vil seia at passasjerar i transfer berre vil bli registrert som dersom dei går mellom fly i same flyselskap. Dersom ein passasjer kjem til ein flyplass med eit flyselskap og reiser vidare med eit anna vil vedkomande ikkje bli registrert som transferpassasjer. Med feil i tala for transferpassasjerar følgjer det feil i talet på passasjerar som startar/sluttar reisa på flyplassen. Passasjeren, som ikkje vart registrert som transferpassasjer, vil bli telt med både i talet som sluttar flyreise og blant dei som startar flyreisa. Variablane passasjerar om bord ved ankomst/avgang vil likevel vera upåverka av denne feilen.

For regelbunde innanlands passasjertrafikk burde talet avgangspassasjerar vera lik mengda ankomstpassasjerar sidan vi har inkludert alle lufthamner med regelbunde trafikk. Når dette ikkje er tilfellet så skuldast det feil eller manglande registrering frå lufthamna.

Bearbeidingsfeil

Feil oppstått frå ulik tolking mellom oppgåvegjevarar, og som ikkje fangast opp, kan forplanta seg, og forsterkast, i produksjonen. I bearbeiding og kontroll av data er det også ei utstrekt bruk av maskinelle prosedyrar. Desse kan i nokon tilfelle gje eit avvik mot andre statistikkar.

Einingsfråfall

Data frå lufthamnene Skien (Geiteryggen), Stord (Sørstokken), Ørland og Notodden manglar. For å nå målet om ein heildekkande statistikk har vi vald å publisera tal også for desse lufthamnene. Data er avleia frå rapporteringa til dei andre 48 korresponderande lufthamnene.

Partielt fråfall

Spesifikasjonen som vart levert lufthamnene for dataleveranse til SSB tok delvis utgangspunkt i gruppering av passasjer som skildra i avsnitt om datainnsamling. Innleverte data mangla tal for transittpassasjerar ved ankomst. Desse vart, via flightnummer, utleia frå påfølgjande avgang. I tillegg var det i innleverte data ikkje inkludert tal for spedbarn (utan sete) og tilsette ved flyselskap i omposisjonering. Her blir passasjerar ombord korrigert etter data frå flygingas opphav/destinasjon.