Potet- og grovfôravlingar

Jordbruksbedrift

Jordbruksareal i drift

Engareal er areal av fulldyrka og overflatedyrka eng til slått og beite. Andre fôrvekstar (grønfôr- og silovekstar) er summen av areal nytta til raigras, fôrraps, fôrmargkål, grønfôrnepe, korn til grønfôr, korn til krossing, grønfôrblandingar og rotvekstar til fôr.

Fylke

Standard for fylkesinndeling (ssb.no)

Potet- og grovfôravlingar.

426 Seksjon for eigedoms-, areal- og primærnæringsstatistikk.

Landet.

Fylke.

Årleg.

Førebelse tal blir publisert i februar/mars året etter avlingsåret, saman med endelege tal for føregåande avlingsår.

SSB rapporterer statistikken til følgjande internasjonale organisasjonar:

• Eurostat
• FAO

SSB lagrar innsamla og reviderte data på ein sikker måte, i tråd med gjeldande lovverk for databehandling.

SSB kan gje tilgang til datagrunnlaget (avidentifiserte eller anonymiserte mikrodata) som statistikken byggjer på, til forskarar og til offentlege myndigheiter som skal utarbeide statistiske resultat og analysar. Tilgang kan bli gjeven etter søknad og på vilkår. Sjå meir om dette på Tilgang til data fra SSB.

Føremålet med statistikken er å presentere årleg statistikk over avling av poteter og grovfôrvekstar.

Statistikken blir nytta av bransjeorganisasjonane, Landbruks- og matdepartementet og ulike forskingsinstitusjonar slik som Norsk Institutt for Landbruksøkonomisk Forskning.

Ingen eksterne brukarar har tilgang til statistikk før statistikken er publisert samtidig for alle kl. 8.00 på ssb.no etter varsling minst tre månader før i Statistikkkalenderen. Dette er eit av dei viktigaste prinsippa i SSB for å sikre lik behandling av brukarane.

Statistikken blir utvikla, utarbeidd og formidla med heimel i lov av 21. juni 2019 nr. 32 om offisiell statistikk og Statistisk sentralbyrå (statistikkloven, lovdata.no).

Jordbruksavlingar omfattar kornavlingar og avling av potet og grovfôrvekstar. Statistikken over kornavlingar byggjer på opplysningar frå Leveranseregisteret for korn- og oljevekstar i Landbruksdirektoratet, og er omtala på Statistisk sentralbyrå sine internettsider under Korn- og oljevekster - areal og avlinger. Statistikk over potet- og grovfôravlingar blir utarbeidd på grunnlag av opplysningar om avling av desse vekstane henta inn ved ei skjemabasert utvalsundersøking. Utgangspunkt for populasjonen er jordbruksbedrifter som søkte om produksjonstilskott i jordbruket 1. oktober det året statistikken refererer til. Det er jordbruksbedrifter med minst ein av følgjande produksjonar som er med i populasjonen:

• Eng til slått og beite
• Andre fôrvekstar
• Potet

Avling frå beita eng inngår ikkje i statistikken, medan beita avling av andre fôrvekstar inngår.

Det blir kvart år trekt eit utval blant dei som søkjer om produksjonstilskott i jordbruket.

Frå registeret over søknadar om produksjonstilskott i jordbruket blir det nytta opplysningar om jordbruksbedrifta, slik som namn og adresse til søkjar og arealfordeling av dei ulike vekstane. Opplysningar om hausta areal, avlingsnivå og haustemetodar kjem direkte frå oppgåvegivarane som fyller ut skjema.

Utvalet omfattar om lag 2 300 jordbruksbedrifter med ein eller fleire av dei oppgitte vekstane. Utvalet er stratifisert på fylke, kva som blir dyrka av potet, eng eller andre fôrvekstar og storleik av arealet.

Skjema blir sendt ut i Altinn til dei jordbruksbedriftene som er trekt ut til å vere med i undersøkinga. Undersøkinga blir sendt ut i desember, og det skal givast opplysnignar over avlinga sist vekstsesong. Det er den som søkjer om produksjonstilskott på jordbruksbedrifta som skal rapportere.

Det blir gjort kontrollar og rettingar for å sikre konsistensen innan eitt enkelt skjema og mellom skjema og tilgjengelege registeropplysningar.

På skjema er engarealet fordelt etter haustemetode med oppgitt avling for førsteslått og for andreslått og seinare slåttar. Tørrstoffprosenten i graset varierer mykje sett over distrikt og år. I utrekningane som blir gjort frå rapporterte tal til tørrstoff vert det nytta gjennomsnittleg tørrstoff frå fôrprøver frå Tine for gjeldande år og region. Tørrstoffinnhaldet er registrert for gras i rundballar, tårnsilo og plansilo for høvesvis første- og andreslått. Region har 20 inndelingar som svarer til fylkesinndelinga før 2017.

For estimering av totalar, får kvar eining i utvalet utrekna ei vekt ut fra prosent einingar i kvart stratum i utvalet.

Tilsette i SSB har teieplikt.

SSB offentleggjer ikkje tal dersom det er fare for at bidrag frå oppgåvegivar kan bli avslørte. Dette fører til at tal som hovudregel ikkje blir publiserte dersom færre enn tre einingar ligg til grunn for ei celle i tabellen, eller dersom bidrag frå ein eller to oppgåvegivarar utgjer ein svært stor del av celletotalen.

SSB kan gjere unntak frå hovudregelen dersom det følgjer av krav til statistikk i EØS-avtalen, oppgåvegivar er offentleg myndigheit, oppgåvegivar har samtykt, eller når opplysningane som blir avslørte er ope tilgjengeleg i samfunnet.

Meir informasjon finn du i avsnittet ‘Konfidensialitet’ på SSBs side om metodar i offisiell statistikk.

Statistikken før 2021 er stort sett sammenliknbar tilbake til 1970. Unnataket er avling av eng til slått, som før 1995 blei omrekna på energibasis til høy, men som sidan 1995 er omrekna via tørrstoff til høy.

Frå 2021 er avling av eng til slått rekna som kilo tørrstoff med tørrstoffprosentar (gjennomsnitt) henta frå fôrprøvar for aktuelt år og region. I tillegg er det frå 2021 nytta ein ny metode for utvalstrekking og vekting for estimering av totalar. Tala før 2021 er dermed ikkje direkte samanliknbare med tal frå og med 2021.

Den nye metoden har jamnt over gitt noko høgare avling enn tidlegare år.

Primærdata er henta frå skjema som oppgåvegivarane fyller ut. Skjema kan innehalde feil som den enkelte oppgåvegivar gjer i utfyllinga. Alle undersøkingar vil vere hefta med målefeil, dvs. at den som rapporterer ikkje kjenner den eksakte verdien som det vert stilt spørsmål om, spørsmålet blir misforstått eller det vert skrive inn feil tal. Til dømes kan det i praksis vere vanskeleg å gi gode tal for avling av engvekstar til fôr. Mange av feila vert oppdaga og retta i gjennomgangen i SSB. Kontrollopplegget avslører også logiske feil i skjema.

Feil ved innsamling og handsaming av data er uunngåeleg. Det kan vere feil som oppstår ved editering, feil i IT-handsaming mv. Det er utført eit omfattande arbeid for å minske desse feila så mykje som mogleg.

Fråfall i undersøkinga kjem av manglande innlevering av opplysningar. Det kan vere partielt fråfall der delar av skjema ikkje er fylt ut, eller det kan vere totalt fråfall der skjema ikkje er rapportert i det heile. Normalt ligg svarprosent på kring 98 prosent.

Utvalsuvisse er eit uttrykk for den uvissa ein får fordi tal bygger på opplysningar frå eit representativt utval av jordbruksbedrifter. Ved å rekna ut ein storleik som kallast standardfeil (s), får ein eit mål for kor stor utvalsuvissa er. Dersom standardfeilen er kjent, kan ein finne eit intervall som med eit bestemt sannsyn inneheld den sanne verdien av ein estimert storleik (den verdien ein ville ha fått om ein hadde gjort ei totalteljing i staden for ei utvalsundersøking). Dette intervallet kallast konfidensintervallet. Kallar ein den estimerte verdien M, vil til dømes intervallet med yttergrensene M ± 2s med 95 prosent sannsyn innehalde den sanne verdien av estimatet. For å få eit inntrykk av kvar stort eit slik 95-prosents konfidensintervall er, kan ein sjå på intervallet M ± 2s.

Det kan vera formålstenleg å uttrykka standardavviket som ein del av sjølve estimatet. Estimatet av denne delen kallast variasjonskoeffisient, og blir oppgitt i prosent. Variasjonskoeffisientane er for 2021 mellom 1,1 og 5,5 prosent for landstala som blir publiserte. For fylkestal er uvissa generelt høgare og ved høge verdiar for uvisse blir talla ikkje publisert.

Tabell1: Berekna uvisse med variasjonskoeffisient, standardfeil og feilmargin i eit 95 prosent konfidensintervall for estimerte verdiar for landstal av utvalde variablar i 2021

Tabell 2. Berekna uvisse med variasjonskoeffisient, standardfeil og feilmargin i eit 95 prosent konfidensintervall for estimerte verdiar av fylkestal for dekar engareal til slått

Tabell 3. Berekna uvisse med variasjonskoeffisient, standardfeil og feilmargin i eit 95 prosent konfidensintervall for estimerte verdiar for fylkestal for total engavling rekna som kilo tørrstoff

Tabell 4. Beregnet usikkerhet med variasjonskoeffisient, standardfeil og feilmargin i et 95 prosent konfidensintervall for estimerte verdier av fylkestall for dekar potetareal

Tabell 5. Variasjonskoeffisient, standardfeil og feilmargin i et 95 prosent konfidensintervall for estimerte verdier av fylkestall for tonn potetavling