Avfall frå hushalda, 2006

Av 1,9 millionar tonn innsamla hushaldsavfall blei 972 000 tonn, eller 50 prosent, sortert ut for attvinning, syner tal som er henta inn gjennom kommune-stat-rapporteringa (KOSTRA) for 2006.

Folk på Sør-Austlandet på topp

I fjor hadde mengda hushaldsavfall auka til 414 kg per innbyggjar. Det er 13 kg meir enn i 2005, medan auken frå 2004 til 2005 var på 23 kg. Folk på Sør-Austlandet toppar statistikken med 477 kg avfall kvar i 2006, medan nordlendingane berre kasta 309 kg. Skilnadane i totalmengd mellom kommunane er vanskeleg å forklåre. Levesett, alderssamansetjing, næringsveg og mogleg handsaming av avfallet på eigen eigedom samt forskjellar i korleis avfallet blir registrert, kan påverke tala.

I statistikken over hushaldsavfall er ikkje bilvrak, heimekompostering og anna som hamnar utanom renovasjonsordninga medrekna.

Avfallet aukar meir enn vareforbruket

Avfallsmengda har auka med 5,2 prosent siste året. Dette er noko meir enn auken i vareforbruket i hushalda målt i kroner, som var på 4,3 prosent frå 2005 til 2006. For heile perioden frå 1996 til 2005 har avfallsmengda auka meir enn vareforbruket.

Meir går til deponi

Tala syner at det har vore ein auke på om lag 6 prosent avfall sendt til deponi. Hushaldsavfall sendt til materialattvinning auka med 8 prosent og til forbrenning med 3 prosent frå 2005 til 2006. Av dei 752 000 tonna som blei brent, var 140 000 tonn sorterte materiale, medan resten var blanda restavfall. I alt 784 000 tonn hushaldsavfall gjekk til materialattvinning.

Delen til slutthandsaming er uendra

Om ein i tillegg til deponering reknar med den delen av brent avfall som ikkje blei energiutnytta, blir mengda til slutthandsaming 540 000 tonn. Dette er om lag 24 000 tonn meir enn i 2005. I 2005 var den gjennomsnittlege energiutnyttingsgraden ved norske avfallsforbrenningsanlegg 75 prosent, og tala for 2006 er berekna ut frå same utnyttingsgraden. Om lag 71 prosent av hushaldsavfallet blei attvunne, inklusiv energiutnytting, som er det same som året før. I mengda avfall til forbrenning med energiutnytting inngår òg 58 000 tonn restavfall som blei eksportert til andre land.

Målet til styresmaktene er 75 prosent attvinning innan 2010, men ein skal vere merksam på at målet gjeld alt avfall, og ikkje spesielt for hushaldsavfall.

Plast aukar mest

Utsortert plast auka mest med 36 prosent frå 2005 til 12 500 tonn i 2006. I volum hadde treavfall den største auken, med 18 000 tonn til 146 000 i 2006. Men papp og papir er framleis den største fraksjonen med 313 000 tonn. Metall hadde ein liten nedgong på 1 prosent frå året før.

Østfold hadde størst auke i utsorteringsgrad, frå 44 prosent i 2005 til 64 prosent i 2006. Men Hedmark ligg framleis på topp med 69 prosent utsortert for materialattvinning.

Om ein reknar med ei energiutnytting på 75 prosent frå forbrenning, kom Vestfold best ut med 80 prosent attvinning. Kommunane på Vestlandet og i Nord-Noreg kom dårlegast ut, med rundt 40 prosent utsortering. Når det gjeld variasjon i mengdene som blir sortert ut for attvinning, og satsing på slike ordningar i kommunane, kan ulike transportavstandar til attvinningsbedrifter vere ein av forklaringane.

Renovasjonsordningane varierar

Kvar tredje husstand har no tilbod om henting av plastavfall ved heimen, dette er 8 prosent fleire enn i 2005. For våtorganisk avfall har 53 prosent tilbod om henting, det er 7 prosent mindre enn året før. Heimekompostering har òg hatt ein nedgong frå 2 til 1 prosent.

Ved innsamling av avfall på renovasjonsbil og på mottaksstasjon kan det vere vanskeleg å registrere hushaldsavfall og næringsavfall kvar for seg. Tala er korrigerte for desse forholda så godt det lar seg gjere ut frå opplysningar frå kommunane.

Val som påverkar gebyrsatsen

3 av 4 husstandar kan påverke gebyrstorleiken ved å velja anten blant storleik på behaldarar, tømmefrekvens, kva materiale som kan kildesorterast eller heimekompostering.

Mest vanleg er val av storleik på behaldarar og val om heimekompostering, om lag 60 prosent av kommunane hadde slikt tilbod. Berre 15 prosent av kommunane let val av hentefrekvens påverke gebyret.

Gebyra auker, men store skilnader

Årleg gebyr for avfallstenesta er for heile landet i snitt 1 942 kroner per hushald for 2007. Dette er ein auke på 3 prosent frå 2006, og det er same auken som frå 2005 til 2006. Gebyra er høgst i kommunane i Finnmark med eit snitt på 2 414 kroner per år, medan Oslo har dei lågaste gebyra med eit snitt på 1 569 kroner. Kommunane i Hordaland har i snitt hatt den største auken med 9 prosent, medan det for kommunane i Vestfold i snitt har vore ein nedgang på 2 prosent frå året før. Sjå fleire tal i KOSTRA .

Meir informasjon

Temaside for avfall

Nasjonalrekneskap og miljø

Avfallsregnskapet

Miljøstatus i Noreg

Tabeller:

• Tabell 1 Kilo hushaldsavfall per innbyggjar. Utsortering- og attvinningsgrad inklusiv energiutvinning, etter fylke. 1995-2006
• Tabell 2 Hushaldsavfall utsortert til attvinning, etter materiale. Fylke. 1992-2006. Tonn
• Tabell 3 Hushaldsavfall, etter handsaming. Fylke. 1992-2006. 1 000 tonn
• Tabell 4 Del av innbyggjarane som bur i kommunar med tilbod om henteordning for kjeldesortert avfall. Prosent. 2002-2006