Konjunkturbarometer for industri og bergverk, 3. kvartal 2007

Konjunkturbarometeret for industrien syner eit høgare produksjonsvolum enn ved den førre målinga, og oppgangen er om lag like sterk som i første halvår 2007. Ordretilgangen er framleis svært god, men det er teikn til noko svakare auke i etterspurnad og prisar på eksportmarknaden. Ei sterkare norsk krone medverkar truleg til dette. Indikator for ressursvanskar¹(sjå tabell 16 ) syner ein svakt fallande trend, men held seg på eit svært høgt nivå historisk sett. Høg kapasitetsutnytting og mangel på kvalifisert arbeidskraft er årsaka til dette. Talet på arbeidsmånader som er dekte av ordrebehaldninga, er om lag det same som for eitt år sia, medan gjennomsnittleg kapasitetsutnytting held seg på om lag 85 prosent. For internasjonale samanlikningar av kapasitetsutnyttingsgraden, viser SSB til EUROSTAT . Auke i talet på sysselsette og betra kapasitet som ei følgje av eit høgare nivå på nyinvesteringane (sjå Kvartalsvis investeringsstatistikk ), medverkar truleg til oppgangen i produksjonsvolumet.

Framleis vurderer eit klart fleirtal av industrileiarane det generelle utsynet på kort sikt (4. kvartal 2007) som betre. Forventning om auke i produksjonsvolum og marknadsprisar stør dette resultatet. Samansett konjunkturindikator for industrien² held fram med å falle og blir berekna til 10 (sesongjustert nettotal) i 3. kvartal. For internasjonale samanlikningar av resultat for denne indikatoren viser SSB til EUROSTAT (EU), Konjunkturinstitutet (Sverige) og Danmarks statistikk på Internett.

Lågare prisauke i eksportmarknaden

Produsentar av innsatsvarer (treforedling, kjemisk industri, metallindustri med fleire) melder om høgare produksjonsvolum enn ved førre måling, men oppgangen er ikkje like sterk som tidlegare. Tilsvarande utvikling er registrert for ordretilgangen. Prisane stig framleis merkbart i heimemarknaden, medan eksportprisane syner teikn til å flate ut. Ei sterkare norsk krone medverkar truleg til dette. Talet på industrileiarar som melder at kapasitetsvanskar og mangel på kvalifisert arbeidskraft er avgrensande for produksjonsvolumet, er noko høgare enn på den same tida i fjor og utgjer framleis ei stor utfordring i dei aktuelle næringane. Gjennomsnittleg kapasitetsutnytting blir berekna til om lag 86 prosent, medan talet på arbeidsmånader som er dekte av ordrebehaldninga er noko lågare enn på den same tida i 2006.

Talet på leiarar som vurderer det generelle utsynet på kort sikt som betre, er om lag uendra frå 2. kvartal, og framleis utgjer desse eit klart fleirtal i dei aktuelle næringane. Forventning om høgare produksjonsvolum og ordretilgang stør dette resultatet. Stadig færre leiarar ventar ytterlegare auke i eksportprisane.

Stadig høgare produksjonsvolum i verkstadnæringane

På tross av kapasitetsvanskar og stor mangel på kvalifisert arbeidskraft melder produsentar av investeringsvarer (metallvarer, maskinvarer, plattformer og skipsverft med fleire) om kraftig auke i produksjonsvolumet. Ein kombinasjon av fulle ordrebøker og stor ordretilgang sørgjer for ytterlegare vekst i samla ordrebehaldning, men prisauken i eksportmarknaden synest no å ha flata ut. Indikator for ressursvanskar i dei aktuelle bransjane ligg framleis på eit svært høgt nivå historisk sett. Full kapasitetsutnytting hos mange føretak og stor mangel på kvalifisert arbeidskraft er årsaka til dette. Talet på arbeidsmånader som er dekte av ordrebehaldninga, er merkbart høgare enn på den same tida i fjor, medan gjennomsnittleg kapasitetsutnyttingsgrad for dei aktuelle bransjane blir berekna til heile 91 prosent.

Talet på leiarar som vurderer det generelle utsynet på kort sikt som betre, er om lag uendra frå det førre kvartalet, og framtidsutsiktene synest framleis å vere svært gode. Stadig fleire føretak melder at dei vurderer å justere opp gjeldande planar for nyinvesteringar.

Framleis høg innanlandsk etterspurnad etter konsumvarer

Produsentar av konsumvarer (næringsmiddelindustri, forlagsverksemd, farmasøytisk industri med fleire) melder om merkbar auke i produksjonsvolumet. Stadig høgare etterspurnad frå heimemarknaden er årsaka til dette. Ein nedgang i talet på industrileiarar som meiner at manglande etterspurnad i heimemarknaden verkar avgrensande for produksjonen, stør dette resultatet. Marknadsprisane held fram med å stige i 3. kvartal, men det er teikn til utflating i eksportprisane. Gjennomsnittleg kapasitetsutnyttingsgrad for dei aktuelle bransjane blir berekna til 80 prosent og er dermed på om lag same nivå som ved den førre målinga.

Talet på leiarar som vurderer det generelle utsynet på kort sikt som betre, er noko lågare enn i 2. kvartal, men framleis utgjer desse eit klart fleirtal. Forventning om auka etterspurnad og stigande prisar i heimemarknaden er ei sannsynleg forklaring på dette.

¹Denne indikatoren oppsummerar svaralternativ frå spørsmål om faktorar som avgrensar produksjonen i inneverande kvartal som har å gjere med tilgang på ressursar, samt dei som har svart full kapasitetsutnytting. Ein nærmare forklaring av indikatoren er tilgjengeleg i Rapporter 2003/10 , s21.

²Samansetninga til indikatoren samt kopling mot internasjonale samanlikningar er beskrivne i eit eige avsnitt i pressemeldinga for 3. kvartal 2003 (sjå tidlegare publisert ).