Museum og samlingar

Besøk i museumsstatistikken

Med besøk meiner ein besøk av ein person som oppsøkjer museet for å sjå på og bruke museets utstillingar og formidlingstenester. Besøk på friluftsmuseum er besøk av personar som oppsøker museets område i opningstida for bruk av museets formidling på området. Besøk av personar som oppheld seg i museets lokale og friluftsområde i forbindelse med arrangement som ikkje aktivt knytast til museets formidling og verksemd, skal ikkje reknast med. For utstillingar i andre lokale enn museets eigne, reknast besøk av personar dersom det primære formål er å aktivt oppsøke utstillinga til museet. Dei som vitjar museets stand på ei messe, skal ikkje reknast med. Personar som berre passera gjenstandar/fotografi i eit offentleg lokale utan å oppsøkje utstillinga skal heller ikkje reknast med. Virtuelle besøk (internettutstillingar og liknande) reknast ikkje med. Deltakarar i pedagogisk verksemd skal være inkludert i besøkstala.

Gjenstandar/objekt : kan vere kunsthistoriske, kulturhistoriske, naturhistoriske, arkeologiske og fotografi.

Utstillingar: kan vere basisutstilling eller temporær utstilling. Basisutstilling er fast utstilling som er ein del av det faste opplegget til museet når det gjeld formidling. Eit museum kan ha fleire basisutstillingar. Eit tun eller friluftsmuseum med fleire bygningar blir rekna som éi basisutstilling. Temporær utstilling er utstilling som er montert og som skal visast ei avgrensa tid. Visingstida kan variere frå nokre få dagar og inntil eit år.

Eigenprodusert vandreutstilling i drift : Utstilling som er laga for å kunne transporterast og visast på fleire stader.

Inntekter totalt : inkluderer offentlege løyvingar, billettinntekter, gåver og andre inntekter.

Utgifter i alt : inkluderer lønn, sosiale utgifter, andre driftsutgifter og investeringar.

Kulturhistoriske bygningar: Med kulturhistoriske bygningar i museumsstatistikken meiner ein bygningar som har kunnskaps- og kjeldeverdi ved at dei vitnar om lokal kunnskap, estetikk, tradisjonar, levemåte, arkitektur og økonomiske forutsetningar.

Museum og samlingar

Emne: Kultur

Seksjon for utdannings- og kulturstatistikk

Statistikken blir samla inn på institusjonsnivå. Publisering skjer på fylkes- og nasjonalt nivå.

Statistikken blir publisert ein gong i året. Statistikken blir også publisert årleg i ein større papirpublikasjon, Kulturstatistikk. Norsk kulturråd publiserer også Statistikk for museum ein gong i året.

SSB lagrar innsamla og reviderte data på ein sikker måte, i tråd med gjeldande lovverk for databehandling.

SSB kan gje tilgang til datagrunnlaget (avidentifiserte eller anonymiserte mikrodata) som statistikken byggjer på, til forskarar og til offentlege myndigheiter som skal utarbeide statistiske resultat og analysar. Tilgang kan bli gjeven etter søknad og på vilkår. Sjå meir om dette på Tilgang til data fra SSB.

Føremålet med museumsstatistikken er å gje ei oversikt over aktiviteten på området i løpet av året. Statistikken gjev også naudsynt informasjon for stat, fylke, kommune og andre som er involverte i drifta eller finansieringa av musea på ein eller annan måte. Statistikken er blitt publisert årleg sidan 1983, med unntak av åra 1984 og 1990. Statistikken har vore publisert i samarbeid med Statens museumsråd, Norsk Museumsutvikling (NMU) og ABM-utvikling - Statens senter for arkiv, bibliotek og museum. Frå statistikkrapporteringa i 2011, i samarbeid med Kulturdirektoratet.

Forutan å gje departement, fylke og kommunar naudsynt styringsinformasjon, er også Museumsnett, Kulturditekoratet, Noregs museumsforbund, pressa og allmenta viktige brukarar.

Ingen eksterne brukarar har tilgang til statistikk før statistikken er publisert samtidig for alle kl. 08.00 på ssb.no etter varsling minst tre månader før i Statistikkalenderen. Dette er eit av de viktigaste prinsippa i SSB for å sikre lik behandling av brukarane.

Statistikken blir nytta i samband med annan statistikk i SSB, til dømes med "Norsk kulturbarometer", som er ei undersøking om det norske folks kulturvanar.

Statistikken blir utvikla, utarbeidd og formidla med heimel i lov av 21. juni 2019 nr. 32 om offisiell statistikk og Statistisk sentralbyrå (statistikkloven, lovdata.no).

Statistikken inngår i nasjonalt program for offisiell statistikk, hovuddel Kultur og Fritid, delområde Kultur.

Det finst ikkje nokon eintydig definisjon for museum i Noreg. Til og med 2001-statistikken betydde dette at alle samlingar som var opne for publikum, kunne vere inkluderte i populasjonen (sjå elles ICOMs definisjon av eit museum: NOU 1996:7 Museum - mangfald, minne, møtestad, side 35). Nokre museum blir administrerte under ei eining jamvel om dei er einskilde museum. I desse tilfella vil berre den administrative eininga få tilsendt skjema. Frå og med statistikkåret 2002 består statistikken av ein delpopulasjon av dei norske musea. I tillegg til at musea skal vere opne for publikum, har vi avgrensa populasjonen til å gjelde berre dei musea som har minst eitt fast lønna årsverk i statistikkåret. Dette som eit ledd i gjere populasjonen meir stabil.

Det har også gått føre seg ein omfattande konsolideringsprosess i museumssektoren. Denne prosessen førte til at talet på administrative einingar som skulle rapportere, fall år for år i ein periode, men ein reknar likevel med at statistikken dekkjer dei same musea.

Ser ein bort frå konsolideringa, ser ein likevel at populasjonen varierer frå år til år ved at til dømes nokre heilt nye einingar kjem til, samstundes med at andre einingar av og til ikkje leverer til den årlege statistikken. Om dei musea som ikkje leverer er små eller store einingar vil sjølvsagd kunne påverka statistikken frå år til år.

I 2016 ble fem einingar teke ut av museumspopulasjonen fordi verksemda deira ikkje lenger reknast å ligge innanfor det som er museumsdrift, i hovudsak fordi dei ikkje har eigne samlingar

Dei enkelte musea er kjelde for sine data. Frå 2017 rapporterer musea elektronisk via Altinn. Norsk kulturråd sender samla datagrunnlag til SSB. Frå 2004 har rapporteringa vore elektronisk til Kulturdirektoratet (tidlegare ABM-utvikling og Norsk Kulturråd).

Statistikken famnar dei musea som Kulturdirektoratet har registrert og som er opne for publikum, samt har minst eitt fast lønna årsverk i statistikkåret.

Kulturdirektoratet sender ut varsel om levering av elektroniske skjema med svarfrist mars/april kvart år. Kulturdirektoratet er sjølv ansvarleg for purring. Den samla datafila blir send til SSB for vidare arbeid.

Det blir køyrd manuelle og maskinelle kontrollar under utarbeidinga av statistikken. Med editering meiner ein kontroll, gransking og endring av data.

Fordi populasjonen ikkje har vore eintydig, og på grunn av varierande svarprosent frå år til år, er det vanskeleg å seie noko om aktiviteten over tid. Frå og med statistikkåret 2002 består statistikken av ein delpopulasjon av dei norske musea. I tillegg til at musea skal vere opne for publikum, har vi avgrensa populasjonen til å gjelde berre dei musea som har minst eitt fast lønna årsverk i statistikkåret. Dette som eit ledd i å gjere populasjonen meir stabil. Samstundes kan vi sjå at populasjonen varierer frå år til år ved at til dømes nokre heilt nye einingar kjem til, og at andre einingar av og til ikkje leverer til den årlege statistikken. Om dei musea som ikkje leverer er små eller store einingar vil sjølvsagd kunne påverka statistikken frå år til år.

I enkelte år kan eit museum vere stengt på grunn av oppussing og liknande. I nokre høve kan dette gi store utslag på tala.

Musea har gjennom åra stadig gjort kvalitetsforbetringar og i nokre høve endra metodikk for teljing av til dømes gjenstandar og objekt. Til dømes er årsaka til over halvparten av endringane i tal på kunsthistoriske gjenstandar frå 2010 til 2011 at frå og med 2011 tel Nasjonalmuseet for kunst alle objekt i samlingane sine som kunsthistoriske gjenstandar. Samt at museet frå og med 2011 bruker tal på registrerte objekt i ein samlingsdatabase, i staden for å bruke overslag av tal på gjenstandar frå 2002 pluss årleg tilvekst. Over halvparten av endringane i tal på fotografi frå 2010 til 2011 kjem av ein ny standardiseringsmåte for teljing av samlingane ved eit museum i Akershus.

Frå 2016 er basisutstillingar og temporære utstillingar slått saman til ny kategori Utstillingar.

Musea forbetrar stadig sine samlingar og rapporteringar. Det har og vore tilfellet i 2018, noko som gjer utslag i tala. Til dømes har eit av musea omdefinert delar av sine samlingar til arkiv og dermed går samlinga ut av statistikk for museum og samlingar. Vidare har eit anna museum fått endra status og er dermed heller ikkje pålagt å levera tal til statistikken, noko dei har valt å ikkje gjere for 2018.

Det kan oppstå feil ved utfylling av skjema i dei einskilde musea, og ved arbeidet hos SSB. Dei fleste slike feil blir funne og retta ved maskinelle og manuelle kontrollar. Nokre museum lar vere å svare på enkelte spørsmål i skjemaet.

Revisjon er planlagd endring av tal som allereie er publiserte, for eksempel ved publisering av endelege tal der det tidlegare har vore publisert førebelse tal. Sjå også SSBs prinsipp for revisjon.