Sal av petroleumsprodukt og flytande biodrivstoff

Namn: Sal av petroleumsprodukt og flytande biodrivstoff

Emne: Energi og industri

425 Seksjon for energi-, miljø- og transportstatistikk

Nasjonalt og fylkesfordelt

Årleg publisering: Endelege tal blir publisert om lag tre månadar etter utgangen av referanseåret.

Månadleg publisering: Førebelse tal blir publisert om lag tre veker etter referansemånaden.

Tal frå statistikken er ei av kjeldene i energirekneskap- og balanse som blir nytta til rapportering til Eurostat, IEA og FN.

SSB lagrar innsamla og reviderte data på ein sikker måte, i tråd med gjeldande lovverk for databehandling.

SSB kan gje tilgang til datagrunnlaget (avidentifiserte eller anonymiserte mikrodata) som statistikken byggjer på, til forskarar og til offentlege myndigheiter som skal utarbeide statistiske resultat og analysar. Tilgang kan bli gjeven etter søknad og på vilkår. Sjå meir om dette på Tilgang til data fra SSB.

Formålet med statistikken er å synleggjere sluttforbruket i Norge av dei ulike raffinerte petroleumsprodukta, dei som ikkje blir brukt i energiproduserande næringar eller energiprodukt brukt som råstoff. I 2022 blei statistikken utvida til å også innehalde sal av flytande reint biodrivstoff og andre bioprodukt.

Statistisk sentralbyrå (SSB) har frå 1995 på oppdrag frå Drivkraft Norge (tidlegare Norsk Petroleumsinstitutt), henta inn detaljerte månadlege opplysningar frå dei største oljeføretaka som sel petroleumsprodukt i Noreg. Tala har blitt publisert månadleg og som førebelse tal for sal av petroleumsprodukt fordelt på produkt, kjøpegruppe og fylke. Frå mars 2010 blei dei månadlege data henta inn med oppgåveplikt i høve til Statistikklova.

I april 2012 blei det for første gong publisert årlege endelege tal for sal av petroleumsprodukt for årgongane 2009, 2010 og 2011. Tidlegare hadde årlege tal bestått av månadlege tal summert opp. Dei årlege tala inneheld fleire og meir detaljerte opplysningar som bidrar til ei betre næringsfordeling av sluttforbruk av petroleumsprodukt i Noreg.

Statistikken for sal av petroleumsprodukt og flytande biodrivstoff blir brukt av offentleg verksemd, aktørar i petroleumsbransjen, interesseorganisasjonar og media. Internt i SSB er statistikken viktig som kjelde i utsleppsrekneskapen, nasjonalrekneskapen og energirekneskap- og energibalanse. Resultata blir også brukt indirekte i analyser og forsking i SSB.

Ingen eksterne brukarar har tilgang til statistikk før statistikken er publisert kl. 08.00 på ssb.no etter varsling minst tre månader før i statistikkalenderen. Dette er eit av dei viktigaste prinsippa i SSB for å sikre lik behandling av brukarane.

Årleg statistikk for sal av petroleumsprodukt har ei eiga datainnsamling uavhengig av den månadleg statistikken. I den månadlege statstikken sender dei største oljeføretaka og eit utval mindre føretak inn data. Den brukast også som kontroll mot den årlege statistikken.

Statistikken blir utvikla, utarbeidd og formidla med heimel i lov av 21. juni 2019 nr. 32 om offisiell statistikk og Statistisk sentralbyrå (statistikkloven, lovdata.no).

Statistikken inngår i nasjonalt program for offisiell statistikk, hovedområde Energi og industri, delområde Petroleum.

Data vert rapportert til Eurostat i samsvar med Regulation NO 1099/2008

Populasjonen i statistikken omfattar føretak som sel eit bredt utval petroleumsprodukt og flytande biodrivstoff i Noreg.

• 13 føretak er rapportørar til månadleg statistikk. 14 føretak rapporterer til årsstatistikken.
• Seksjon for utanrikshandel i SSB har totalteljing på import og eksport av petroleumsprodukt og flytande biodrivstoff. Dette brukast til å rekne ut sal av petroleumsprodukt og flytande biodrivstoff for dei som ikkje er med i utvalet. Dette gjerast ved å legge til nettoimporten (import minus eksport). Denne nettoimporten publiserast under «Netto direkte import» i den månadlege statistikken, mendans den blir fordelt på næring i den årlege.
• Frå januar 2017 er prisene basert på gjennomsnittlige utsalgspriser.

1. Årleg statistikk

Om lag fem-seks veker før data skal vere hos SSB mottar oljeføretaka som er pålagt å rapportere eit brev. Oppgåveplikt med heimel i Statistikklova blir brukt for å sikre at data kjem inn til rett tid. I brevet blir føretaka bedt om å sende inn ei datafil og ei beskriving av korleis denne datafila skal sjå ut innan ein gitt frist. Data frå oljeføretaka blir sendt til SSB som Excelfiler. Excelfilane som SSB mottar skal innehalde desse variablane for kvart enkelt sal oljeføretaka har i referanseåret:

• Organisasjonsnummer, føretaksnummeret til selskapet som sender inn data
• Produktnummer, kvart petroleumsprodukt har ulikt produktnummer
• Kjøpegruppenummer, identitet som blir nytta i månadleg statistikk for sluttbrukar av petroleumsprodukt
• Fylkesnummer
• Månad
• Årstal
• Sum selt i liter
• Organisasjonsnummer til fakturamottakar på verksemdsnivå
• Offisielt namn på fakturamottakar
• Organisasjonsnummer til mottakar av varen på verksemdsnivå
• Namn på mottakar av varen
• Adresse til mottakar
• Postnummer for varelevering
• Poststad for levering

Data frå føretaka blir lagra lokalt og lest inn i SAS EG med eigne rutinar for kvart føretak på grunn av ulik formatering.

Data som er lest inn blir kopla til Verksemds- og føretaksregisteret (VOF) via det oppgitte organisasjonsnummeret. I VOF er kvar verksemd kopla opp mot ei næring, basert på Standard for næringsgruppering 2007 (SN 2007). Observasjonane frå oljeføretaka kopla til næringar frå SN 2007 fortel kor sluttforbruket av petroleumsprodukta har funne sted.

I mange tilfelle er ikkje denne koplinga mellom organisasjonsnummer og næring mogleg; der det er oppgitt ugyldig organisasjonsnummer som ikkje gir treff i VOF og der organisasjonsnummer ikkje er oppgitt. For desse kan ein nytte namn på faktura for å finne gyldig organisasjonsnummer og dermed få kopla på næring via VOF. Ein anna moglegheit er å bruke kjøpegruppe for å identifisere sluttbruken av petroleumsprodukt i desse tilfella. Dette er ein identifikasjon som blir brukt i månadleg sal av petroleumsprodukt og som er kjent for oljeføretakta. Problemet med å bruke kjøpegrupper er at den gir mindre detaljert inndeling av sluttbruken av petroleumsprodukt enn det SN 2007 gjer.

Sal henta frå statistikk for utanrikshandel er registrert med organisasjonsnummer og kan næringsplasserast via VOF og SN 2007. For å unngå dobbeltrapportering av tal blir føretak som rapporterarar direkte til SSB tatt ut frå tal henta frå utanrikshandel.

Ulogiske samanhengar og ufullstendig data blir flagga og gjennomgått. Dette kan vere feil som til dømes usannsynleg næringsplassering av eit organisasjonsnummer eller at sal av energiprodukt har blitt plassert i ei næring der forbruk ikkje er sannsynleg. For nokre endringar er det lagt inn reglar i SAS EG som retter opp desse automatisk. Andre endringar blir retta manuelt.

I ein del tilfelle viser det seg at opplysningane for kjøpegrupper gir eit betre bilete for sluttbruk av petroleumsprodukt enn det koplinga til VOF og SN2007 gjer. Statistikken for årleg sal av petroleumsprodukt bruker dermed ein kombinasjon av kjøpegruppeinndeling oppgitt av oljeføretaka og næringsinndeling frå SN 2007 via kopling frå VOF for å beskrive sluttforbruk av petroleumsprodukt i Noreg.

I mange tilfelle opplyser oljeføretaka at de sel petroleumsprodukt til kundar som er vidareforhandlarar. Næringa «vidareforhandlarar» fortel lite om kor sluttbruken av petroleumsprodukta finn stad. Desse kundane sel petroleumsprodukt vidare utan at SSB har nokon informasjon om sluttbrukar av desse produkta. Det er derfor blitt utarbeidd ein fordelingsnøkkel for vidare fordeling av dette salet. Dette gjeld ikkje sal til bensinstasjonar som blir plassert i ei eiga næring. Fordelingsnøkkelen for sal til vidareforhandlarar utanom bensinstasjonar byggjer på korleis salet har fordelt seg utanom vidareforhandlarar.

Ulike petroleumsprodukt kan ha same eigenskapar og kan brukast om kvarandre. Viss ein storforbrukar av eit petroleumsprodukt vel å bytte over til eit anna produkt, kan dette gi eit synleg skifte i statistikken, ved at salet av eit produkt kan bli betydeleg redusert eller auka frå eit år til neste.

Eit anna tilfelle der ein kan sjå endringar i statistikken er viss ei stor verksemd har endra næring. Viss ei verksemd forbrukar store mengder av eit visst produkt og skifter næring, kan forbruket forskuva seg synleg frå ei næring til ei anna.

2. Månadleg statistikk

For denne statistikken blir det henta inn opplysningar for:

• Organisasjonsnummer til oljeføretaket
• Produktnummer
• Kjøpegruppenummer
• Fylkesnummer
• Månad
• Årstal
• Sum selt i liter

Det blir også henta inn eigne tal frå utanrikshandel, som er mindre detaljerte. Dei er ikkje inndelt på selskap, fylke eller kjøpegruppe, men på selte liter per petroleumsprodukt.

Oljeføretaka sender tal til SSB med frist den 6. arbeidsdagen etter referansemånaden. Data kjem som Excelfilar og blir lasta inn i en Oracle database. Det blir gjort fortløpande revisjonar på månadlege data. Revisjonar blir gjort når oljeføretaka sender inn nye data. Det kan bli gjort revisjonar på oppfordring frå oljeføretaka som har funne feil i sine tal, eller ved at SSB gir uttrykk for at det må ha vert feilrapporteringar.

Ikkje relevant

Tilsette i SSB har teieplikt.

SSB offentleggjer ikkje tal dersom det er fare for at bidrag frå oppgåvegivar kan bli avslørte. Dette fører til at tal som hovudregel ikkje blir publiserte dersom færre enn tre einingar ligg til grunn for ei celle i tabellen, eller dersom bidrag frå ein eller to oppgåvegivarar utgjer ein svært stor del av celletotalen.

SSB kan gjere unntak frå hovudregelen dersom det følgjer av krav til statistikk i EØS-avtalen, oppgåvegivar er offentleg myndigheit, oppgåvegivar har samtykt, eller når opplysningane som blir avslørte er ope tilgjengeleg i samfunnet.

Meir informasjon finn du i avsnittet ‘Konfidensialitet’ på SSBs side om metodar i offisiell statistikk.

Statistikken for årleg sal av petroleumsprodukt blei publisert første gang i 2013. Det blei då henta inn data for fire årgangar, 2009, 2010, 2011 og 2012, for å ha eit samanlikningsgrunnlag. I dei vidare årgangane er variablane dei same og det kan samanliknast tal for produkt, næring og fylke for alle årgangar. For månadleg statistikk har SSB data frå 1995.

Det finst tal for sal av petroleumsprodukt tilbake til 1952. Desse har ikkje dei same variablane som er i månadleg eller årleg statistikk i dag og kan vere vanskelege å bruke for samanlikning.

Tala frå årleg statistikk kan samanliknast med månadlege tal for variablane produkt og fylke, men næringsinndelinga er forskjellig i dei to statistikkane og kan derfor vere vanskeleg å samanlikne. Oljeføretaka som rapporterer til SSB kan ha gjort revisjonar i tala sine frå dei rapporterte månadlege tal til dei rapporterte dei årlege tala.

I den første publiseringa av årlege tal for sal av petroleumsprodukt (april 2013) var det brukt kjøpegrupper for å plassere sluttbruken av petroleumsprodukt. Frå publiseringa 31. mars 2014 blei det brukt næringsinndelingar for å bestemme sluttbruken. Tidlegare innsamla data blei då konverterte til næringsinndeling for å få ei samanliknbar tidsserie.

Inndelinga av petroleumsprodukt blei endra i 2014-publiseringa og her har også tidlegare årgangar blitt konvertert til same inndeling.

Det kan oppstå skilnader mellom månadlege og årlege tal som følgje av ulik avrunding. Månadlege tal blir publisert i millionar liter, mens årlege tal blir publisert i 1 000 liter.

For månadleg statistikk: Frå januar 2014 blei produkta LPG, NGL og smørjemiddel tatt ut av statistikken. Dette blei gjort i samråd med Drivkraft Norge og dei rapporterande oljeføretaka. Produkta er framleis ein del av den årlege statistikken, noko som dekker behova til brukarane . LPG som blir brukt som råstoff i industrien er ikkje med i statistikken.

Til og med ut 2016 blei utrekning av gjennomsnittsprisar basert på prosentvis framskrivning av konsumpris indeksen (KPI) kvar månad. Referansemånaden var oktober 2010. Frå januar 2017 er prisane baserte på gjennomsnittlege utsalsprisar.

Resultata frå ei statistisk undersøking vil som regel innehalde visse feil ved innsamling og ved arbeid med tala. Innsamlingsfeil kan oppstå ved at oppgåvegivar misforstår og gir feile opplysningar. Feil ved arbeid av tala er til dømes feil som oppstår ved overføring av opplysningar frå datafiler til databaser eller feilvurderingar ved revisjon av utvalet.

Trass i at det har blitt gjennomført ei rekke kontrollar i utvalet, så kan det likevel skje feil i datagrunnlaget, for eksempel feil som ikkje har vore mogleg å fange opp med dei kontrollrutinane som blei brukt, eller feil som kjem av feilvurderingar frå saksbehandlar i SSB.

Oljeføretaka blir bedt om å sende inn data for kvart enkelt sal av petroleumsprodukt og biodrivstoff på verksemdas organisasjonsnummer for den årlege statistikken. Dette blir ikkje alltid tatt til følgje. Eit føretak kan ha fleire verksemder og desse verksemdene kan drive innanfor ulike næringar. Når eit sal blir registrert med organisasjonsnummeret til føretak og ikkje ei verksemd, kan viktig informasjon om næringsfordeling gå tapt.

Ei anna kjelde til uviss næringsplassering er verksemder som driv innafor fleire næringar. Eit busselskap kan til dømes både drive med busstrafikk og ferjetrafikk. Dette er to ulike næringar, men fordi verksemda har eitt organisasjonsnummer blir denne berre kopla opp mot ei næring i VOF og vidare ei næring i SN2007.

I dei tilfella der sal til vidareforhandlarar har blitt fordelt ved hjelp av ein fordelingsnøkkel er det knytt uvisse til sluttbruken av petroleumsproduktet. Fordelingsnøkkelen bygger på korleis salet har fordelt seg når salet ikkje er til ein vidareforhandlar. Det er usikkert om oljeføretaka leverer til dei same kundane som vidareforhandlarane leverer til. Det er dermed også usikkert om plassering av næring dermed bli korrekt.

For månadleg statistikk plasserer oljeføretaka salet i kjøpegrupper som fortel kor sluttbruken av petroleumsprodukta er. Dei ulike oljeføretaka kan tolke dei ulike kjøpegruppene forskjellig og dette kan få utslag for statistikken.

Statistikken for sal av petroleumsprodukt og biodrivstoff viser oljeføretakas sal og netto direkte import i Noreg. Desse tala tar ikkje omsyn til lager og eventuelle lagerendringar. Viss ei bedrift eller enkeltpersonar kjøper produkt som ikkje blei brukt, men lagra, blir dette rekna som forbruk i statistikken

Revisjon er planlagd endring av tal som allereie er publiserte, for eksempel ved publisering av endelege tal der det tidlegare har vore publisert førebelse tal. Sjå også SSBs prinsipp for revisjon.

Ved publisering av årsstatistikken 14. april 2021 vart tala for sal av marine gassoljer og autodiesel retta for perioden 2012 til 2019. SSB hadde tidligere innhenta for låge salstal for desse produkta i denne perioden. Ved publisering av månadstala (som reknast som foreløpige) vart det retta tilbake til og med 2020. Rettinga medfører at månadstal fra og med 2020 for marine gassoljer og autodiesel (samt totaltalet) ikkje er samanliknbare med periodar før 2020.