Det foreløpige finansrekneskapen for 2024 viser at offentleg forvaltnings finansielle eigendelar minus gjeld auka kraftig. Hovudbilete var prega av fallande, men fortsett høge nettofinansinvesteringar samt uvanleg store gevinstar i valuta- og verdipapirmarknaden. Nettofordringane var 5,5 gangar BNP for Fastlands-Noreg og dette utgjer 4 millionar kroner per innbyggjar ved utgangen av 2024.
Nettofinansinvesteringane fell, men er fortsett på eit høgt nivå
Offentleg forvaltnings finansielle investeringar minus gjeldsopptak er illustrerte i Figur 1. Investeringane har fortsett å falle frå det rekordhøge nivået i 2022. Det er inntektene til staten frå olje og gass som i hovudsak bidrar til dei høge investeringane, som i hovudsak plasserast i utlandet via Oljefondet. Nettofinansinvesteringane er rekna til 701 milliardar kroner i 2024 mot 836 milliardar kroner i 2023 og 1455 milliardar kroner i 2022.
Tala i figuren øver er i løpande prisar. I figur 2. er tala presentert i prosent av bruttonasjonalproduktet BNP. Utviklinga blir da meir moderat og nettofinansinvesteringane i 2024 er til dømes på same nivå som i 2005.
Særs høge gevinstar på valuta og i verdipapirmarknaden
Nettogevinstane til offentleg forvaltning på verdipapir og valuta er illustrerte i figur 3. Figuren viser at gevinstane var på 3327 milliardar kroner i 2024 som er det høgast registrerte nokosinne. Av dette bidrog valutagevinstar på grunn av svekka kronekurs med omtrent ein tredjedel. Det var i hovudsak gevinstar på verdipapir plassert i utlandet via Oljefondet som bidrog til det høge talet. Gevinstane på innanlandske finansielle eigedelar var på 81 milliardar kroner i 2024, men mykje av denne gevinsten skuldast auke i eigenkapitalen til Norges Bank (fordring for forvaltninga) som igjen skyldast gevinstar på bankens valutareservar i utlandet.
Rekordstor auke i nettofordringar
Høge nettofinansinvesteringar, valutagevinstar og gevinstar på verdipapir plasserte i utlandet bidrog til ein rekordstor auke i nettofordringane det siste året. Utviklinga er illustrert i Figur 4 og viser at den finansielle formua auka med heile 4028 milliardar kroner i 2024. Til samanlikning var auken på 3201 milliardar kroner i 2023. Auken i 2024 representerer heile 730 tusen kroner per innbyggjar.
Finansiell formue på 4 millioner kroner per innbyggjar
Figur 5. viser utviklinga i nettofordringar til offentleg forvaltning. Ved utgangen av 2024 er nettofordringane rekna til 22 273 milliardar kroner. Det tilsvarar 4 millionar kroner per innbyggjar og 5,5 gonger BNP for Fastlands-Noreg.
Figur 6. innehold tal frå det europeiske statistikkbyrået Eurostat, og viser offentleg forvaltnings nettofordringar i 2023 i prosent av bruttonasjonalproduktet for utvalte EU-land pluss Noreg (2024). Tala er relativt stabile fra år til år for EU landa. Figuren viser at den offentlege forvaltninga til dei fleste EU-land er i netto gjeld posisjon, men at dei nordiske landa har ei relativt sterk finansiell stilling (fordringane er høgare enn gjelda).
Revisjonar
Fordelinga mellom korte og lange utlån frå bankar til hushald og ikkje-finansielle føretak er endra denne gongen. Fleire av lånekomponentane er omklassifiserte frå lange til korte lån (opprinnelig løpetid under eit år). Revisjonen går tilbake til fyrste kvartal 2018.
